Ik geef toe: ik zag nog maar enkele fragmenten van de documentaire Tegenwind. Dat is omdat ik heel wat van de geïnterviewden al ken, hetzij via het lezen van hun diepte-artikels en boeken, het luisteren naar hun interviews, en ook wat privé-gesprekken.
De kritiek die uitkwam bij de lancering van Tegenwind, en nu ook weeral bij het winnen van de Ultimas Publieksprijs, is eigenlijk heel voorspelbaar.
Het overkomt namelijk iedere wetenschapper, dokter, journalist, politicus die zich de laatste twee jaar openlijk durfde uitspreken tegen het heersende coronabeleid van onze overheden. Uiteraard kon er in de media volop worden gediscussieerd over allerhande details, maar over een aantal fundamentele zaken mocht dat blijkbaar niet. Het overheidsbeleid rond corona diende en dient absoluut te worden gepropageerd door de gesubsidieerde pers. Dit is intussen al ruimschoots aangetoond in binnen- en buitenland. Of twijfelt iemand daar nog aan?
Die overheidsaanpak zag er grofweg als volgt uit:
- Lockdowns en social distancing en ‘bubbels’ en mondmaskers overal (tot in het lager onderwijs en soms zelfs bij mensen thuis) zijn een absolute noodzaak
- Regelmatige coronaprikken zijn een absolute noodzaak
- Massaal testen was een absolute noodzaak
- Coronapasjes waren een absolute noodzaak
- Quarantaine voor hoogrisicocontacten was noodzakelijk
- Als we ons niet aan bovenstaande maatregelen houden wanneer de Coronabarometer dit uitwijst, dan breekt zo ongeveer de hel op aarde los: massaal veel doden en extra lijden en een overbelaste zorg.
-
Ik zat er twee jaar lang met mijn neus op, en ik kan je verzekeren dat verschillende ‘dissidente’ coronaperspectieven, die één of meerdere van bovenstaande premissen van repliek dienden, telkenmale overladen werden met emotionele, vaak woedende kritiek én regelrechte karaktermoorden in de mainstream media.
Een karaktermoord kun je bijvoorbeeld begaan door als media iemand publiekelijk te categoriseren binnen één van volgende rubrieken: Lachwekkend - Dom - Gevaarlijk - Gek, en alle mogelijke variaties hierop. Men gebruikt in het ‘coronadebat’ in de pers vaak ‘ad hominem’ kritiek: men ridiculiseert of demoniseert de boodschapper(s), en vermijdt daarmee om het te hebben over de boodschap zelf. Steeds opnieuw.
Deze ont-menselijking van personen met een andere opinie, en daarmee ook het doodzwijgen van hun boodschap, kwam ik precies geregeld tegen bij het behandelen van wetenschappers als prof dr Lieven Annemans, drs Sam Brokken, prof dr Mattias Desmet, prof dr Theo Schetters, drs Maurice De Hond of prof dr Paul De Hert. Deze zes kregen allen wat meer tijd om hun mening te verkondigen in de Tegenwind-reeks, elk vanuit hun eigen vakgebieden, net omdat de makers vonden dat deze mensen wel degelijk een relevante bijdrage kunnen leveren aan het maatschappelijke coronadebat.
De populairste manier van ontmenselijken en zodoende uit iedere dialoog te stoten, is om allerhande scheldwoorden te hanteren. Ooit al gehoord van ‘antivaxxers’ of ‘wappies’ of ‘aluhoedjes’ of ‘covidioten’? "Daar praat je toch niet mee?" "Dat vervuilt toch het debat?".
(Plompweg, alsof ge een stuk vuil zijt. De moeite niet eens om respectvol in de ogen te kijken. Een on-mens, ne vijand, als het ware.)
De Stropop-drogredenering gaat als volgt: maak eerst een stereotiep van de ganse beweging, steek daar alle dissidenten en commentaren onder, en klaar is kees. Alle kritiek is dan meteen ‘desinformatie’ en ‘fake news’, en de moeite niet om de dialoog rond aan te gaan. Publiek ‘Debat’ mbt corona lijkt enkel te mogen gaan over de kleuren van de coronabarometer, of over het aantal mensen dat binnen twee dagen in je bubbel mocht, of wie daarvan naar je wc mocht. Stukjes satire daarover werden nog nét toegelaten in de Ideale Wereld bijvoorbeeld. Maar dat staat ver, zeer ver, van een grondig debat over enkele corona-premissen waar het beleid op is gestut de laatste twee jaar.
Een gemiste kans, lijkt me dat.
Want wat die wetenschappers in Tegenwind verklaren, is absoluut wél interessant, en maatschappelijk relevant. Daar gaan daar zeker wat uitspraken tussen zitten die ongenuanceerd zijn, speculatief ook soms, en misschien hier of daar wat ‘onwetenschappelijk’, in de striktste zin van het woord. Maar waar vind je dan wél strikte wetenschap op teevee of op de radio, binnen het gegeven format? Wie zonder zonden is, werpe de eerste steen.
Ik zie nu verschillende journalisten en opinieleiders aan Cherry Picking doen, en bepaalde ongelukkige of vage of simpelweg slechte uitspraken uit de zevendelige reeks eruit pikken, en daarmee meteen de ganse serie en alle geïnterviewde wetenschappers veroordelen tot Bewuste Verspreiders van Desinformatie, er een soort Cordon Sanitaire rond leggen, en daarmee het kind met het badwater weggooien, en het broodnodige coronadebat, dat steeds harder op de deur van de mainstream media bonkt, weeral eens onmogelijk maken.
We zouden een écht interessant maatschappelijk coronadebat kunnen voeren, zowel via social media, als (wie weet, ooit) via de mainstream media. Een eerlijk en verbindend debat. Respectvol, met redeneringen én getuigenissen, actief luisteren naar elkaar, geweldloos, logisch, en met de nodige emotioneel-empathische expressie.
Offline werkt dit veruit het beste, maar online zijn er ook best al wat mogelijkheden om tot diepere dialoog en verstandhouding te komen. Als we maar uit onze echokamers geraken. Op Twitter, Facebook en andere mediakanalen zoals blogs en podcasts, zie ik alvast verschillende figuren opstaan die bruggen slaan tussen verschillende perspectieven, en kleine stukjes hoopgevende dialoog creëren, waar mensen leren van elkaar en op sommige vlakken weer toenadering vinden. Er zijn namelijk geen twee kanten, maar duizenden perspectieven, velen met een stukje waarheid erin.
Ik was spijtig genoeg niet op het Lentesymposium, maar ik kan me inbeelden dat daar al mooie dialogen zijn ontstaan. Spijtig genoeg met amper media-aandacht. En met afwezigheid van de ‘luidste roepers’ (sorry) die het coronabeleid met hand en tand blijven verdedigen.
De dialoog aangaan wil geenszins zeggen dat men de eigen mening opgeeft, maar wél dat men die mening durft te onderwerpen aan een kritische blik en een ernstig en beargumenteerd wederwoord, zonder slinkse ridiculisering en zonder het vermijden van de grond van de zaken. Mét erkenning van de angsten en bezorgdheden bij elkander. Want we willen (bijna) allemaal het beste voor elkaar, daar blijf ik van overtuigd. En als we écht openstaan voor elkaar, gaan we merken dat we elkaar wél kunnen begrijpen op heel veel vlakken, onze mening hier en daar kunnen bijschaven en samen een antwoord bieden op heel wat wederzijdse bekommernissen. Niemand wil nodeloos leed. Iedereen wil een optimaal gezondheid en welzijn voor zoveel mogelijk mensen. Niemand wil écht fake news. Niemand wil massagraven vol coronadoden of uitpuilende ziekenhuizen, en niemand wil nog jaren geregelde lockdowns, of goelags vol ‘wappies’.
En we hebben in de toekomst sowieso nog heel wat uitdagingen op ons wachten, zoals bijvoorbeeld een dreigende oorlog met mogelijks desastreuze economische en sociale en ecologische gevolgen, of de verder woekerende greep van het grootkapitaal op onze media, wetenschap, technologie, besluitvorming, volksgezondheid, etc… Polarisering kunnen we missen als kiespijn.
Er is écht nog maar een klein groepje journalisten, dokters en ‘opinieleiders’ in ons land, die nog mordicus vasthangen aan het uitgeleefde coronanarratief, dat zweert bij lockdowns en prikabonnementen. Er bestaat immers zoiets als Voortschrijdend Inzicht. Lockdowns en social distancing en maskerplicht en prikken voor jonge kinderen, blijken achteraf, toch volgens een relevant aantal gerenommeerde wetenschappers, meer kwaad dan goed te hebben gedaan. Maar die stemmen mogen vooralsnog niet gehoord worden in de mainstreammedia, tenzij héél zeldzaam en spijtig genoeg, meestal op zo’n manier ‘geframed’, dat er van ware dialoog of debat over de inhoud, geen sprake is. En toch hebben we net dialoog nodig, zowel om aan wetenschap te doen, als aan politiek.
Tijd om uit de verdeling te stappen, lijkt me, en elkander uit te dagen om met open blik écht te praten over verschillende thema’s, waaronder verschillende coronagerelateerde vragen, zoals:
- Hoe kunnen nieuwe coronamaatregelen eruit zien bij een mogelijke volgende opflakkering in het najaar of één van de volgende najaren?
- Wat is de economische, sociale en psychologische impact ervan?
- Gaan we kinderen opnieuw verplichten een mondmasker te dragen?
- Moet iedereen binnenkort weer achter een booster? Worden er nieuwe experimentele prikken voorbereid, die dan weer quasi verplicht worden? Wat zijn momenteel de beste behandelingen van corona, los van farmadruk?
- Worden er terug coronapasjes ingevoerd?
- Worden winkels en horeca en cultuurplaatsen en andere ontmoetingsplaatsen opnieuw gesloten bij een volgende coronagolf?
- Wordt er dan weer geopteerd voor afstandsonderwijs en afstandswerk?
- Worden jeugdwerk en sport mogelijks weer gestopt voor enkele weken of maanden?
- Hoe zit dat nu met die coronabarometer (want sowieso gaan in september de coronacijfers weer naar omhoog )?
- Wordt er dan weer geteld hoeveel mensen je thuis ontvangt?
- Komen we mogelijks in toestanden terecht zoals Parijs of Madrid of Shanghai, waar mensen de facto huisarrest kregen bij een uitbraak?
- Moeten stervenden weer alleen sterven? Mogen langdurig zieken dan weer langdurig geen bezoek ontvangen?
- Moeten dementerende en niet-dementerenden weer worden opgesloten in hun kamer wanneer één iemand op hun verdiep hoest?
- Hoe duurzaam is die prikcarrousel eigenlijk? Hoe zit het met de échte ordegrootte van mogelijke bijwerkingen van de prikken?
- Hoe overleven we een volgende lockdown economisch?
- Wanneer gaan we onze zorg opschalen en ons zorgpersoneel loon naar werken en voldoende respect geven? En wanneer schaffen we de prikdwang, op straffe van ontslag, voor zorgverleners af, want dat hangt momenteel vele duizenden onder hen boven het hoofd.
- Hoe zit het met mogelijke belangenvermenging in de GEMS?
- Hoe zit dat nu echt met de coronaberichtgevingsrichtlijnen voor de Vlaamse media?
- Hoe zit het met de werkelijke bevoegdheid van WHO in de volgende pandemie?
- Laat onze Grondwet eigenlijk uitzonderingstoestanden toe?
- En nog heel wat meer boeiende stof tot discussie.
….
Maar ik vrees….dat we dat maatschappelijk debat best overlaten aan intelligente initiatieven op sociale media en vooral aan live fora en dialogen. Ik droom van veel meer discussie en dialoog op universiteiten en hogescholen, in klaslokalen en sportclubs, in de burelen en de voetbalstadions, op de tram en in de wachtkamer van de tandarts.
De Mainstreammedia, die gaan mogelijks eerst nog wat koppig verder doen, of toch de bastions van die media, zoals de VRT, die op sommige manieren wellicht het dichtst bij de overheid staat, en het meest onder druk komt te staan om haar mission impossible: het pretenderen van aan onafhankelijke nieuwsgaring te doen, en dat te verenigen met de absolute druk om het officiële coronabeleid koste wat kost intellectueel te ondersteunen. Valt die ondersteuning weg....dan rollen er wellicht iets teveel koppen in politiek en expertencomité's, en blijven we in Europa zitten met miljarden overbetaalde en niet-zo-goed-werkende prikken.
Vrijdagavond 13 mei was het weer van dattum.
Nadat de inhoud van de Tegenwindreeks twee dagen eerder, op de Afspraak, gedurende 17 minuten niét werd besproken en voortdurend werd bestookt met drogredeneringen en logische denkfouten (zie mijn vorige blogpost), was het op vrijdag weer anderhalve minuut een aandachtspunt, ditmaal in De Afspraak op Vrijdag. Daar mocht Knack-eindredacteur Bert Bultinck het ‘discussieprogramma’ openen met zijn visie op de uitreiking van de Ultimas-prijs aan Tegenwind.
Ik schrijf hier graag de exacte woorden neer van het spar-momentje van negentig seconden, tussen Bultinck en VRT-anker Ivan De Vadder.
De eerste veertig seconden horen we volgende zinnen.
Ivan De Vadder: “Goeienavond, Bert Bultinck. Uitreiking deze week van de Ultimas, de cultuurprijzen van de Vlaamse regering. Daar is een publieksprijs uitgereikt aan Tegenwind, laten we maar zeggen een … euhm … ja …. een project waarin ….euhm… de hele coronagedachte toch wel….hm…. tegen een ander daglicht wordt gehouden, en die heeft de publieksprijs gekregen. Wat denkt U dan?”
Bert Bultinck: “Ja….goh….ja …. euh….uit political correctness mag je die mensen niet anti-vaxxers noemen, maar ze zijn zeer kritisch, en ook niet wetenschappelijk correct. (inhaleert), dus ik vond het ergens een beetje jammer, maar ik heb er niet mijn slaap om gelaten. Maar…euh….dat zijn mensen die sowieso al heel luid roepen op sociale media, dus die hadden dat extra platform niet nodig, denk ik. “
De volgende vijftig seconden gaat het vervolgens over hoe Tegenwind door mobilisatie op sociale media de prijs in de wacht sleepte, en hoe in de toekomst te vermijden dat dergelijke 'ontaarde' initiatieven nog publieksprijzen kunnen winnen.
Tot zover de anderhalve minuut VRT-berichtgeving over Tegenwind, en meteen gelijk over al wie fundamentele kritiek durft uiten op delen van het officiële coronabeleid, en dit door twee, toch wel journalistieke zwaargewichten in Vlaanderen, of dat waren ze ooit.
De boodschap van Bultinck is behoorlijk duidelijk (sta me toe om die even dichterlijk te omschrijven): “we moeten geen woorden verspillen aan de kritiek op het officiële coronabeleid. En al zeker niet in dialoog gaan met gekke antivaxxers." Misschien zat er meer nuance in zijn boodschap, maar ik vond die vooralsnog niet.
Dit kan beter, vind ik. Véél beter.
Maar nogmaals: of ze daar bij de vrt of DPGmedia of Mediahuis al écht aan toe zijn. Ik betwijfel het.
VRT Journalist Björn Soenens interviewde enkele weken geleden de stokoude, gerenommeerde taal- en politiek wetenschapper Noam Chomsky. Benieuwd of ze bij de VRT zich ook bewust zijn van zijn visie op mainstream media, zoals uiteengezet in zijn boek “Manufacturing Consent” (het fabriceren van consensus).
De boodschap van Chomsky rond de onafhankelijkheid van onze klassieke media, is behoorlijk somber.
Maar hoop doet leven.
Ik ga de volgende weken ook wat mee gaan rammelen op Twitter en andere kanalen, om nu eens een déftige oplijsting te maken van de zogenaamd 'onwetenschappelijke' en 'desinformerende' stellingen in de Tegenwindreeks. En daarrond wat debat toelaten, waarbij verschillende opinies kunnen worden geopperd, liefst geschraagd met bronnenmateriaal, verwijzing naar peer reviewed onderzoek, getuigenissen, met een open en logische geest. Als er verkeerde uitspraken zitten in de reeks, maakt dat nog niet de hele reeks slecht, en ook niet de boodschapper. Laten we allemaal genieten van wat Voortschrijdend Inzicht.
"Al loopt de leugen nog zo snel, de waarheid achterhaalt 'm wel". Daar ga ik voor.
Voor meer Waarheid, meer Vrijheid, meer Schoonheid, en meer Liefde, natuurlijk ;-)
Steven