"De kraaien zullen het uitbrengen" (oud Nederlands spreekwoord)
Tegenwind heeft de Ultimas Publieksprijs gewonnen, en dat was hoogst onaangenaam nieuws voor een aantal belanghebbenden.
De Tegenwinddocumentaire lijkt immers het Officiële coronadiscours tegen te spreken.
In een vorig blogartikel trachtte ik al op te lijsten wat dit discours zoal inhoudt, als omschrijving van een bepaalde werkelijkheid-die-je-moet-aannemen. In ’t kort: er moet koste wat kost aan herinnerd worden dat al de vreselijke mondmaskers op school, die sluitingen, dat telewerk, die social distancing, die segregatiecoronapasjes, die prikdwang, dat eenzame sterven, die vereenzaming en depressies, die polarisering, die bangmakerij….allemaal ab-so-luut noodzakelijk waren.
De geïnterviewde wetenschappers in Tegenwind spreken dit discours op bepaalde vlakken tegen: onder meer vanuit medisch, epidemiologisch, psychologisch, sociaal, politiek standpunt. Zij schetsen alternatieve perspectieven: manieren om naar de coronacrisis te kijken en te handelen vanuit een ander standpunt. Niet dat zij de waarheid in pacht hebben, maar ze dragen wat stevige stellingen aan, niet zelden gestut door peer reviewed onderzoek en harde cijfers. En wanneer ze daarmee in dialoog gaan met andersdenkenden, dan worden de inzichten en wetenschappelijke vooruitgang altijd groter. Dat is trouwens de geschiedenis van de wetenschap, en ook van de onderzoeksjournalistiek: mensen die elkaar tegenspreken, maar op een beschaafde en logische en beargumenteerde manier.
De makers van Tegenwind zorgden trouwens voor een indrukwekkende lijst van artikelen en wetenschappelijke referenties waar de geïnterviewden zich op baseren: https://www.tegenwind.tv/referenties
Maar een open debat, of zelfs maar dialoog tussen verschillende meningen mbt het coronabeleid lijkt dus voor een aantal belanghebbenden heel onwenselijk.
En met reden, me dunkt. Het officiële coronabeleid zorgde voor een put van tientallen miljarden euro’s en héél veel miserie, zonder de zorg op te schalen of het welzijn van de zorgverstrekkers (en andere burgers) enigszins naar omhoog te halen, of hun werkdruk omlaag. Dat had anders gekund, maar… dat is voorlopig nog een ‘inconvenient truth’ voor net die groep die al zo’n twee jaar die enge coronablik propageert als De Enige Weg. Door cijfers geregeld heel eenzijdig te benaderen, en kritiek op het coronabeleid stelselmatig weg te zetten als ‘wappie’ of ‘extreemrechts’, hielpen zij mee aan een beleid dat heel wat mensen in de diepe ellende heeft gestort, en het land aan de bedelstaf. Mogelijks kan dit zelfs als misdaad worden aanzien.
Er zijn overduidelijk ordewoorden gegeven aan de gesubsidieerde mediakanalen om dit potje ten allen koste gedekt te houden. Dus was het deze week alle hens aan dek om de reputatie van het (op sociale media) immens populaire Tegenwind zo hard mogelijk te kraken.
In mijn vorige blogs beschreef ik al hoe men in het VRT-discussieprogramma De Afspraak op woensdag een schrijver, een bioloog en een politica uitnodigde om de documentairereeks zo diep mogelijk de grond in te boren, by all means necessary.
Twee dagen later mochten een bekend tv-journalist en een eindredacteur van Knack hetzelfde mechanisme toepassen, zich weer bedienend van de nietszeggende term “antivaxxer” (dat meteen alle dialoog stopt), en opnieuw geen enkel inhoudelijk argument gevend.
Journalisten zijn zich heel bewust van de “Hiërachie van Geloofwaardigheid”. Wanneer je verslag doet van een bepaald nieuwsfeit of opinie, dan worden Experten gezien als belangrijkste en meest geloofwaardige sprekers. “Experten” hebben een aura van waarheidsbevinding en onafhankelijkheid, en zijn daarom ook zéér gegeerd om hun label te verbinden aan bepaalde boodschappen.
In het coronabeleid was het overduidelijk. Minister van Volksgezondheid FVDB liet zich bijvoorbeeld geregeld ontvallen dat hij het ganse coronabeleid liet dirigeren door ‘onafhankelijke virologen en andere experts’. Dergelijke technocratische aanpak is werkelijk excellent om andere politieke drijfveren en belangenvermenging te verdoezelen. Niets nieuws onder de zon, en dergelijke tactiek werd in heel wat landen toegepast in het verantwoorden van het bijwijlen wrede coronabeleid. Alleen beginnen meer en meer burgers dit spelleke te doorzien. Kritische burgers zijn mijns inziens niet anti wetenschap, maar wel anti partijdige-experts-die-zich-voordoen-als-onafhankelijk.
De VRT blijft echter haar ‘experten’ inzetten om tegenwind te geven aan Tegenwind. In mijn vorige twee blogartikels wees ik al op de ondraaglijke lichtheid van de argumentaties van de Tegenwind-tegenstanders, barstensvol drogredeneringen, denkfouten en ad hominems.
Toen ik hoorde dat vervolgens Lieven Scheire, symbool van de populaire ‘nerdy’ wetenschap in Vlaanderen zijn mening over de reeks te kennen gaf, was ik heel benieuwd. Die man heeft namelijk een geestig-informatieve podcast, genaamd Nerdland, waar tal van onderwerpen wetenschappelijk worden gefileerd. Aan het begin van de prikcampagne (januari 2021) maakte hij een podcast-aflevering die, onder het mom van onafhankelijke wetenschap en kritisch denken, zoveel mogelijk mensen aan de spuit wilde. Mijn wenkbrauwen gingen toen al de hoogte in, zeker nadat enkele maanden later duidelijk was dat die prikken helemaal niet voldeden aan onder meer (a) de klassieke definitie van ‘vaccin’, (b) de beloften naar immuniteit toe, en (c) de gepropageerde veiligheid. In mei maakte hij vervolgens zijn theorie wereldkundig dat zoveel mogelijk mensen zich absoluut moesten laten vaccineren, zodat de kans op dodelijker varianten naar beneden zou kunnen gaan. Dit is echter geen wetenschap, maar pure speculatie, waarvan verschillende wetenschappers ook net het tegendeel beweren (immune escape theorie).
Zijn repliek dit weekend klinkt, wat mij betreft, als pure kolder. Hij tracht zich in alle bochten te wringen om Tegenwind neer te zetten als onwetenschappelijk en compleet onjuist, maar gaat zelf helemaal de mist in. Luister zelf maar. https://radio2.be/luister/select/radio-2-weekwatchers/lieven-scheire-over-de-ultima-publieksprijs-die-prijs-is-gekaapt.
Zijn belangrijkste commentaren op Tegenwind, vind je, in transcriptie, hieronder:
“(…) mijn grootste probleem met die documentairereeks is, zij verzamelen een hele hoop mensen met een afwijkende mening, maar die mekaar constant tegenspreken. De ene zegt “de vaccins werken niet”, de andere zegt “de vaccins werken wel, maar verkeerd”. Eéntje zegt: “er is helemaal geen virus”. Den andere zegt: “Al die maatregelen hebben niks met ’t virus te maken, maar het is de totalitaire staat die ons wil overnemen”. En die beweert deze winter: “Maatregelen zullen nooit verdwijnen. De overheid gebruikt dat om ons te onderdrukken. “ We zijn mei 2022: de maatregelen zijn weg. Het is een verzameling van mensen die mekaar tegenspreken, wiens ongelijk keer op keer bewezen wordt. Dus ja, goed, ze zijn erin geslaagd van die publieksprijs te kapen door een heleboel mensen te mobiliseren, maar ze zijn niet geloofwaardig en als je ze rationeel analyseert slaat het nergens op.”
(…)
“Ja, die inhoud, die mag bestaan. Ze zeggen altijd: “we mogen niet meer twijfelen”. Jawel, dat ben je net aan ‘t, neen, dat ben je eigenlijk niet aan het doen. In de wetenschap moet je twijfelen, en moet je heel vaak u afvragen: “is het wel waar wat we geloven?”. Dat is niet wat deze mensen doen. Zij twijfelen niet. Zij zijn overtuigd van hun eigen gelijk. Ze hebben geen zelftwijfel. Zij zeggen niet: “is het wel waar wat we geloven over het coronavirus?”. Neen, ze zeggen keihard: “het is niet waar en ik weet hoe het wél zit!”. En dat is nog eens weerlegd ook. Het zijn géén sceptici. Dat zijn het niet. “
Waar andere Tegenwind-bashers beweerden dat de documentaire geen verschillende stemmen aan bod liet komen, zegt Scheire precies het tegengestelde, en maakt daar dan een groot probleem van. Mensen spreken elkaar tegen, maar ze hebben wél allemaal ongelijk, oreert de man. Over àlles. Waarna hij zijn intellectuele paardenbril meteen flink projecteert door te stellen dat de makers en geïnterviewden, als één persoon, nooit twijfelen en pretenderen alles al te weten.
De andere radio-gast Jonas van Geel geeft geweldig tegengas, maar binnen de Hiërarchie van Geloofwaardigheid is het als showbizz-persoon in de klassieke media bijzonder moeilijk opbotsen tegenover iemand die pretendeert te spreken vanuit de Wetenschap.
Kortom. Scheire wordt hier ingeschakeld om iets recht te praten dat krom is, en daarmee valt hij logisch en retorisch helemaal door de mand. Hiermee knaagt hij aan zijn eigen geloofwaardigheid, en maakt hij mensen enkel nieuwsgieriger naar Tegenwind tv.
Maakt dat dat Tegenwind boven alle kritiek verheven staat? Natuurlijk niet! Maar laat de docureeks alsjeblieft graag doen waar ze voor gemaakt is: de burger informeren over een waaier aan opinies en perspectieven over het gevoerde coronabeleid, en fervente verdedigers van het Coronabeleid uitdagen om met inhoudelijke tegenargumenten af te komen. We hebben hier allemaal belang bij, zeker wanneer men in de herfst wellicht opnieuw zal praten over prikdwang, coronapasjes, mondmaskers, lockdowns, enz. In Nederland gaan die eerste ballonnetjes alvast weer op.
De Penséé Unique rond het gevoerde coronabeleid is onverbiddellijk ineen aan het stuiken. Ik hoop dat de VRT en andere klassieke media het geweer van schouder veranderen, en beginnen kiezen voor de dialoog en het inhoudelijke weerwerk, zoals een openbare zender betaamt, in plaats van haar medewerkers in te zetten als platte propagandisten van een coronabeleid dat op een aantal fronten simpelweg heeft gefaald. Gaat het hier trouwens niet om ons belastinggeld?
Welke VRT-journalist neemt de handschoen op?